Resources compiled by Dr. Joanna Wojdon (University of Wrocław). The list is a work in progress. Feel free to comment and add resources to the list.
Contents:
- I ) Introduction to the Field
- II ) Sites
- III ) Production
- IV ) Multimedia
- V ) Challenges
I ) Introduction to the Field
Historia w przestrzeni publicznej, red. J. Wojdon, Warszawa (forthcoming)
Traba R., Historia stosowana jako subdyscyplina akademicka. Konteksty i propozycje, w: Historia dziś, red. E. Domańska, R. Stobiecki, T. Wiślicz, Kraków 2014.
Wojdon J., Public history, czyli historia w przestrzeni publicznej, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”, t. 34 (3)/2015.
1 ) History of Public History
2 ) Introduction to Public Practice
Public archaeology
Pawleta Michał, Przeszłość we współczesności. Studium metodologiczne archeologicznie kreowanej przeszłości w przestrzeni społecznej, Poznań 2016.
Zalewska Anna, Prospołeczna, partycypacyjna i „wspólnotowa” archeologia bliskiej przeszłości jako sposób na nadawanie sensu trwaniu (ludzi i rzeczy) oraz jako antidotum na niedostatki wiedzy i trywializację przeszłości, „Studia Humanistyczne” 2014, 13/2, 19-39.
Wichowska K., “Łączka”. Poszukiwania i identyfikacja ofiar terroru komunistycznego pochowanych na warszawskich Powązkach, IPN, Warszawa 2015.
3 ) Memory and Memories
Domańska E., Historie niekonwencjonalne, Poznań 2006
Kącka K., Polityka historyczna: kreatorzy, narzędzia, mechanizmy działania – przykład Polski, [w:] Narracje pamięci: między polityką a historią red. K. Kącka, J. Piechowiak-Lamparska i A. Ratke-Majewska, Toruń 2015.
Kończal K., Bliskie spotkania z historią drugiego stopnia [w:] Pamięć zbiorowa jako czynnik integracji i źródło konfliktów, red. A. Szpociński, Warszawa 2009.
Korzeniewski B., Transformacja pamięci. Przewartościowania w pamięci przeszłości a wybrane aspekty funkcjonowania dyskursu publicznego o przeszłości w Polsce po 1989 roku, Poznań 2010.
Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci ed. M. Saryusz-Wolska, R. Traba, Warszawa 2014
Narodowe i europejskie aspekty polityki historycznej, red. B. Korzeniewski, Poznań 2008
- Szacka, Czas przeszły – mit – pamięć, Warszawa 2006
Tokarska-Bakir J., Nędza polityki historycznej, [w:] Pamięć jako przedmiot władzy, red. Piotr Kosiewski, Warszawa 2008.
Woźniak M., Przeszłość jako przedmiot konstrukcji. O roli wyobraźni w badaniach historycznych, Lublin 2010
II ) Sites
4 ) Museums and Public History
Folga-Januszewska D., Muzeum: definicja i pojęcie. Czym jest muzeum dzisiaj?, „Muzealnictwo” 2008, nr 49.
Folga-Januszewska D., Muzeum: fenomeny i problemy, „Muzeologia”, t. 10, Kraków 2015.
Janus A. i D. Kawęcka, Od hegemonicznego dziedzictwa dyskursu ku demokratyzacji udziału w kulturze. Przemiany relacji muzeum – zwiedzający i ewolucja nowych form uczestnictwa w kształtowaniu, przekazywaniu i upowszechnianiu dziedzictwa, w: Twórca. Dzieło. Badacz. Między dyscyplinami humanistyki, red. E. Januszek, M. Jarząbek, M. Kobielska. Kraków 2013
Kościuszko A., Muzeum nie tylko dla muzealników – o marketingu w muzeach i roli muzeów na przykładzie Muzeobrania, „Zarządzanie w kulturze”, t. 7 (2006), s. 25-28.
Krzyk J., Szałfynster. Od kopalni Ferdynand do Muzeum Śląskiego. Warszawa 2016.
Legutko P., Jedyne takie muzeum. Odzyskana pamięć o Powstaniu Warszawskim, Kraków 2014
Lorentz S., Filozofia muzeów. Czy należy spalić Luwr?, [w:] Przeszłość przyszłości… Księga pamiątkowa ku czci profesora Stanisława Lorentza w setną rocznicę urodzin, ed. A. Rottermund, D. Folga-Januszewska, E. Micke-Broniarek, Warszawa 1999.
Lorentz S., Filozofia muzeów. Czy należy spalić Luwr?, [w:] Przeszłość przyszłości… Księga pamiątkowa ku czci profesora Stanisława Lorentza w setną rocznicę urodzin, red. A. Rottermund, D. Folga-Januszewska, E. Micke-Broniarek, Warszawa 1999.
Milewska K., Kacprzak D., Walizka czyli szczecińska uwertura. Spektakl teatralny – aktywna forma lekcji muzealnej jako przykład współpracy muzeum i szkoły, „Wiadomości Historyczne” 2014, nr 4.
Newhouse V., W stronę nowego muzeum, [w:] Muzeum sztuki. Antologia, red. M. Popczyk, Kraków 2005.
Ołdakowski J., Jedyne takie muzeum – Muzeum Powstania Warszawskiego, w: 200 lat muzealnictwa warszawskiego. Dzieje i perspektywy, Warszawa 2006.
Przewoźny W., Edukacyjna rola muzeów, [w:] Edukacja regionalna, red. A.W. Brzezińska, A. Hulewska, J. Słomka, Warszawa 2006.
Rzeczywistość rozszerzona w praktyce muzealnej, http://bip.muzeum-niepodleglosci.pl/wp-content/uploads/2012/10/rzeczywistość-rozszerzona.pdf
Stasiak A., Muzea wobec wyzwań współczesnej turystyki, [w:] Rola muzeów w turystyce i krajoznawstwie, red. A. Toczewski, Zielona Góra 2006.
- Trojanek, Nowoczesne technologie w muzealnictwie. „Fabryka Silesia” 2015, nr 2.
Trojański P., Upamiętnianie ofiar Auschwitz na terenie Państwowego Muzeum Oświęcim-Brzezinka w latach 1947−2000. Zarys problemu, „Krakowskie Studia Małopolskie” 2012, nr 16, s. 66-78.
Trojański P., Od miejsca wspominania do miejsca pamięci. Proces transformacji muzeum w miejsce pamięci na przykładzie historii Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, [w:] Popiołek B., Chłosta-Sikorska A., Słaby A. (red.), Historia – Pamięć – tożsamość w edukacji humanistycznej. Tom 3. Pamięć człowieka, pamięć miejsca, miejsca pamięci, Kraków 2015.
Zarzycka K., Rozgryźć dziedzictwo. Podręcznik dobrych praktyk upowszechniania i edukacji o dziedzictwie kulturowym, Warszawa 2016.
Żółkiewski A., Kronika Społecznego Komitetu Organizacyjnego Muzeum Powstania Warszawskiego (fragmenty), „Muzealnictwo”, 1983, nr 26-27
5 ) Archives and Public History
-archiving
Archiwa organizacji pozarządowych w Polsce, red. T. Czarnota, M. Konstankiewicz. Warszawa-Lublin 2015
Digitalizacja piśmiennictwa, red. D. Paradowski, Warszawa 2010.
Czarnota T., O archiwach społecznych i ich znaczeniu, „Archiwa-Kancelarie-Zbiory”, nr 5/7.
Czarnota, T., Problemy polskich archiwów społecznych za granicą, w : Архивы России и Польши: история, проблемы и перспективы развития, red. L. Mazur i J. Łosowski, Jekaterynburg 2013.
Dzięglewski Mariusz, Juza Marta, Praktyki i strategie upowszechniania i odbioru dziedzictwa kulturowego. Raport metodologiczny, Kraków 2015.
Ernst W., Archiwum, przechowywanie, entropia. Tempor(e)alność fotografii, w: K. Pijarski (red), Archiwum jako projekt–poetyka i polityka (foto) archiwum, Warszawa 2011.
Kudosz M., Maciąg A. Archiwa społeczne w Polsce. Wyniki badania ankietowego przeprowadzonego w 2014 roku przez Ośrodek KARTA, http://archiwa.org/as/as_img/uploaded/badanie2014archiwspoleczne.pdf
Standardy w procesie digitalizacji obiektów dziedzictwa kulturowego, red. G. Płoszajski. Warszawa 2008.
Szyszka M., Funkcjonowanie społecznych pracowni digitalizacji na przykładzie Śląskiej Biblioteki Cyfrowej. Wymiar integracyjny i edukacyjny, w: M. Lukac (red.), Edukácia človeka – problémy a výzvy pre 21. Storočie, Preszów 2013, https://depot.ceon.pl/handle/123456789/2315
Tarkowski, A., Hofmokl, J., Wilkowski, M, Digitalizacja oddolna. Partycypacyjny wymiar procesu digitalizacji dziedzictwa (2011), http://www.nina.gov.pl/media/43941/digitalizacja-oddolna.pdf
Trembowiecki A., Digitalizacja dla początkujących, Warszawa 2014.
Wilkowski M., Oddolne archiwizacje Internetu jako działania społeczne, „Archiwa-Kancelarie-Zbiory” 2016, nr 6 (8).
-public participation
Archiwa w nowoczesnym społeczeństwie. Pamiętnik V Zjazdu Archiwistów Polskich Olsztyn 6–8 września 2007, red. J. Porazinski, K. Stryjkowski, Warszawa 2008.
Chorążyczewski W., Rosa A., Zasada publiczności nowym paradygmatem archiwistyki?, „Archiwista Polski” 2010, nr 3 (59).
Gry miejskie w działalności edukacyjnej archiwów, red. i wstęp H. Mazur, A. Rosa, Kielce – Toruń 2017, [w druku].
Mazur Hubert, Edukacja historyczna w archiwach – bilans, perspektywy, postulaty, [w:] Kierunki badań dydaktycznych. Kierunki zamian edukacji historycznej, „Toruńskie Spotkania Dydaktyczne”, t. 10, red. S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek, Ł. Wróbel, Toruń 2013, s. 298–309.
Mazur H., Uniwersalny monolit czy lokalna różnorodność? Od czego zależy charakter i jakość działalności edukacyjnej archiwów w teorii i praktyce?, [w:] Toruńskie Konfrontacje Archiwalne, t. 5, Archiwistyka uniwersalna, archiwistyka lokalna, red. W. Chorążyczewski, A. Rosa, Toruń 2017.
Mazur H., Rosa A., Forum Edukatorów Archiwalnych, „Archeion”, t. 116 (2015).
Mazur H., Rosa A., Przegląd edukacyjnych inicjatyw filmowych w polskich archiwach, [w:] Educare necesse est – ale jak i dlaczego?, red. V. Urbaniak, Warszawa 2017.
Mazur H., Rosa A., Udział archiwów w edukacji obywatelskiej dorosłych, [w:] Edukacja dorosłych w kontekście rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, red. D. Gierszewski, H.A. Kretek, Racibórz 2015.
Rosa A., Funkcja edukacyjna archiwów, Warszawa 2010.
Rosa A., Nowy profil w zawodzie archiwisty – pedagog archiwalny, [w:] Nowe funkcje archiwów, red. I. Mamczak-Gadkowska, K. Stryjkowski, Poznań 2014, s. 133 – 140.
Rosa A., Publiczność archiwów – zasada uniwersalna czy lokalna, [w:] Toruńskie Konfrontacje Archiwalne, t. 5, Archiwistyka uniwersalna, archiwistyka lokalna, red. W. Chorążyczewski, A. Rosa, Toruń 2017.
Rosa A., W stronę nowej jakości w działalności edukacyjnej archiwów, „Wiadomości Historyczne”, nr 1, 2016, s. 15–17.
Urbaniak Violetta, „Czego się Jaś nie nauczy …” – czyli o miejscu i roli archiwów w procesie edukacji, „Archeion”, t. 112, 2011, s. 235–252.
Zatrzymać przeszłość, dogonić przyszłość. Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Archiwistów Polskich, Wrocław 5–7 września 2012 r., red. W. Chorążyczewski, K. Stryjkowski, Warszawa 2013.
6 ) Historic Sites
Aktywność turystyczno-rekreacyjna w obiektach dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, red. J. Rut, P. Rut, Rzeszów 2009.
Berbeka J. (2012), Turystyka martyrologiczna w Polsce: na przykładzie Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Kraków 2012.
Gałuszka N., Turystyka dziedzictwa. Poradnik dla organizacji pozarządowych, Kraków 2008.
Kończoł K. (2007), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, „Borussia”. Kultura-Historia-Literatura, nr 41.
Lubelskie miejsca pamięci w przestrzeni publicznej i edukacyjnej, Instytut Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i Lubelskie Towarzystwo Genealogiczne, red. M Ausz et al., Lublin 2015.
Mikos von Rohrscheidt A., Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy. Podręcznik akademicki, Poznań 2010.
Puchnarewicz E., Miejsce turystyki historycznej w procesie edukacji młodzieży, „Zeszyty Naukowe” Uczelnia Warszawska im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa 2013, nr 38.
Stec K., Symbolika i znaczenie miejsc pamięci utworzonych na terenach byłych obozów koncentracyjnych i zagłady z perspektywy współczesnego młodego człowieka, w: Kucia M. (red.) Antysemityzm, Holokaust, Auschwitz w badaniach społecznych, Kraków 2011.
Szpociński A. (2008), Miejsca pamięci (lieux de mémoire), „Teksty Drugie”, nr 4(112).
Tanaś S., Przestrzeń turystyczna cmentarzy. Wstęp do tanatoturystyki, Łódź 2009.
Turos L., Wprowadzenie do wiedzy o turystyce edukacyjnej, Warszawa 1997.
Turystyka kulturowa w świetle badań interdyscyplinarnych, red. J. Szczepankiewicz-Battek, M. Dąbrowska, Legnica 2010.
Turystyka w edukacji historycznej i obywatelskiej, red. M. Ausz, J. Bugajska-Więcławska, A. Stępnik, D. Szewczuk, Lublin 2017.
7 ) Historic Preservation
Affelt W., Technitas. Konteksty dziedzictwa kulturowego techniki, Zabrze 2015.
Augustyn A., Wałbrzyski Park Wielokulturowy Stara Kopalnia jako przykład ochrony górniczego dziedzictwa poprzemysłowego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Nauki Społeczne, 1(7), 2013.
Gaweł Ł., Szlaki dziedzictwa kulturowego. Teoria i praktyka zarządzania, Kraków 2011.
Hajduga A., Promocja i wykorzystanie dziedzictwa przemysłowego województwa śląskiego do celów kulturalno-turystycznych, Gliwice 2013.
Januszewski S., Archeologia przemysłowa – jej narodziny i przedmiot badań, www.spotkania-z-zabytkami.pl/artykuly/2/8/1/
Januszewski S., Zabytki techniki, interpretacja, ochrona, edukacja, Wrocław 2010.
III ) Production
8 ) Oral History
Filipkowski P., Historia mówiona i wojna. Doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji biograficznych, Warszawa 2010.
Kałwa D., Historia mówiona w krajach postkomunistycznych. Rekonesans, „Kultura i historia”, http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/1887.
Kaźmierska K., Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne, [w:] Biografia i wojna. Metoda biograficzna w badaniu procesów społecznych. Wybór tekstów, red. R. Dopierała, K. Waniek, Łódź 2016.
Kudela-Świątek W., Odpamiętane. O historii mówionej na przykładzie narracji kazachstańskich Polaków o represjach na tle narodowościowym i religijnym, Kraków 2013.
Stolarz A., „Dzielenie się pamięcią”. Praktyka i teoria historii mówionej, Lublin 2016.
Thompson P., Głos z przeszłości. Historia mówiona, tłum. M. Kierzkowski, w: Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, red. E. Domańska, Poznań 2010.
“Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 1-7.
9 ) Family History
10 ) Text Editing
- Friedberg, Wydawanie drukiem źródeł archiwalnych, Warszawa 1963.
Ł. Garbal, Edytorstwo. Jak wydawać współczesne teksty literackie, Warszawa 2011.
- Górski, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, wyd. 3, Toruń 2011.
- Kopiński I J. Tandecki, Edytorstwo źródeł historycznych, Warszawa 2013.
- Loth, Podstawowe pojęcia i problemy tekstologii i edytorstwa naukowego, Warszawa 2006.
11 ) Public Policy and Public History
Pamięć i polityka historyczna. Doświadczenia Polski i jej sąsiadów, red. S. Nowinowski, J. Pomorski, R. Stobiecki, Łódź 2008.
12 ) Consulting and Public History
13 ) Public History Writing
Czerwiński Z., Rynek książki historycznej. Analiza porównawcza, Warszawa 2012 (tekst nieopublikowany).
- Kula, Wokół historii, Warszawa 1988
- Topolski, Jak się pisze i rozumie historię, Poznań 2008
-Historical Novels / Fiction
Zaleski M., Formy pamięci. O przedstawianiu przeszłości w polskiej literaturze współczesnej, Warszawa 1996.
-Graphic Novels
Komiks i jego konteksty, red. I. Kiec, M. Traczyk, Poznań 2014
Kurc B., Komiks – opowiadanie obrazem. Od narracji do znaku, Wydawnictwo Kurc, Koluszki 2016.
Kurc B., Trzask prask: wywiady z mistrzami polskiego (i nie tylko) komiksu, Koluszki 2004.
Lichtblau K., Stereotypy etniczne w Mausie Arta Spielgemana, [w:] Rozliczanie przeszłości. Relacje polsko-żydowskie w tekstach kultury XX i XXI wieku, red. T. Sucharski, M. Murawska, Wydawnictwo Słupsk 2016.
McCloud S., Zrozumieć komiks, Warszawa 2015.
Szyłak J., Komiks: świat przerysowany, Gdańsk 2009.
Witkowska E., Komiks japoński w Polsce. Historia i kontrowersje, Toruń 2012.
-digital writing
Ruchniewicz K., Antyblogowy wpis (2017), http://krzysztofruchniewicz.eu/antyblogowy-wpis/
Ruchniewicz K., #Blogihistoria. Zaproszenie do współpracy (2015), http://krzysztofruchniewicz.eu/blogihistoria-zaproszenie-do-wspolpracy/
Ruchniewicz K., Perypetie historycznego blogera (2016), http://krzysztofruchniewicz.eu/perypetie-historycznego-blogera/
IV ) Multi-media
14 ) Digital Public History
15 ) Audio-Visual Production and Public History
Idzikowska-Czubaj A., Funkcje kulturowe i historyczne znaczenie polskiego rocka, Poznań 2006.
Machałek M., Najnowsza historia Polski w tekstach utworów rapowych, w: Toruńskie Spotkania Dydaktyczne VII. Obraz, dźwięk i smak w edukacji historycznej, red. S. Roszak, M. Strzelecka, A. Wieczorek, Toruń 2010.
Media audiowizualne w warsztacie historyka, red. D. Skotarczak, Poznań 2008.
Okno na przeszłość. Szkice z historii wizualnej, red. D. Skotarczak, Poznań 2015.
Skotarczak D., Historia wizualna, Poznań 2012.
Witek P., Kultura – Film – Historia. Metodologiczne problemy doświadczenia audiowizualnego, Lublin 2005.
-Historical Documentary
Bernard S.C., Film dokumentalny. Kreatywne opowiadanie, Warszawa 2016.
Zabłocki M.J., Organizacja produkcji filmu fabularnego w Polsce. wyd. 2., Warszawa 2015.
-Film
Biografistyka filmowa. Filmowe interpretacje losów i faktów, red. T. Szczepański, S. Kołos, Toruń 2007
Film i historia. Antologia, red. I. Kurz, Warszawa 2008.
Florencka K., Wizje przeszłości: prawda, fikcja i odbiorca we współczesnych amerykańskich serialach historycznych, [w:] Historia w wersji popularnej, red. I. Kowalczyk, I. Kiec, Gdańsk 2015
Kornacki K., Film i historia, [w:] Filmowe fale historii, red. A. Kołodziejczak, D. Gołębiowska, E. Kanownik, M. Dowgiel, Łódź 2016.
Madej A., Mitologie i konwencje. O polskim kinie fabularnym dwudziestolecia międzywojennego, Kraków 1994.
Marszałek R., Filmowa pop-historia, Kraków 1984.
Witek P., Andrzej Wajda jako historyk. Metodologiczne studium z historii wizualnej, Lublin 2016.
Zwierzchowski P., O kreowaniu tożsamości narodowej w polskim filmie historycznym, [w:] Kultura – polityka – tożsamość, red. D. Tubielewicz Mattsson, E. Teodorowicz-Hellman, Stockholm 2007.
-Radio
16 ) Video Games and Immersive Environment (and public history)
V ) Challenges
17 ) Difficult Past
- Forecki, Od Shoah do Strachu. Spory o polsko-żydowską przeszłość i pamięć w debatach publicznych, Poznań 2010.
Machcewicz P., Spory o historię 2000-2011, Kraków 2012.
Moroz A., Między pamięcią a historią. Konflikt pamięci zbiorowych Polaków i Białorusinów na przykładzie postaci Romualda Rajsa „Burego”, Warszawa 2016
Pamięć i odpowiedzialność, red. R. Kostro, T. Merta, Kraków-Wrocław 2005.
Spór o Polskę 1989-199. Wybór tekstów prasowych, wstęp, wybór i układ P. Śpiewak, Warszawa 2000.
Stobiecki R., Główne narracje o przeszłości Polski po 1945 roku. Próba charakterystyki, w: Historia dziś, ed. E. Domańska, R. Stobiecki, T. Wiślicz, Kraków 2014.
Traba R., Przeszłość w teraźniejszości. Polskie spory o historię na początku XXI wieku, Poznań 2011.
Wokół Jedwabnego, pod red. P. Machcewicza i K. Persaka, t. 1 Studia, t. 2. Dokumenty, Warszawa 2002
Wokół strachu. Dyskusja o książce Jana T. Grossa, Kraków 2008.
Wokół „złotych żniw”. Debata o książce J.T. Grossa i I. Grudzińskiej – Gross, wybór i układ tekstów D. Lis, Kraków 2011
18 ) Distortion and public history
-Political Uses of the Past
-Packaging the past (leisure and marketing)
19 ) Activism, Social Justice and public history
20*) Public History Institutions
Bez taryfy ulgowej. Dorobek naukowy i edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej 2000-2010, red. A. Czyżewski et al., Łódź 2012.
Dudek A., Instytut. Osobista historia IPN, Czerwone i Czarne, Warszawa 2011.
Koczwańska-Kalita D., (Nie)chciane dziecko III RP. Instytut Pamięci Narodowej 2000-2010, Arcana, Kraków 2015.
Wanke-Jakubowska M, Wanke-Jerie M., Nie możemy żyć bez historii. 10 lat Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”, Wrocław 2017.
21*) Historical Re-enactments
Bogacki M., Historical Reenactment jako nowy sposób prezentacji przeszłości, „Do broni! Magazyn Rekonstrukcji Historycznych”, 4 (2006).
Bogacki M., O współczesnym „ożywianiu” przeszłości – charakterystyka odtwórstwa historycznego, „Turystyka Kulturowa”, 5 (2010)..
Pawleta M., Rekonstrukcje i inscenizacje przeszłości w perspektywie turystyki archeologicznej w Polsce, [w:] Skanseny archeologiczne i archeologia eksperymentalna, red. J. Gancarski, Krosno 2012.
Skotnicka-Palka M., Powtarzamy powtórzone. Rekonstrukcje historyczne, „Pamięć i Przyszłość”, 26 (2014), nr 4.
